De hoeve, 1885

Opgeleid tot sierschilder richt deze aanvankelijk z’n aandacht op het eigen huisschildersbedrijf in Brussel. Pas in de zeventiger jaren waagt hij de stap naar het vrije schilderen. Ondanks hun realisme verraden zijn eerste werken al een warme aandacht voor de atmosfeer waarin de dingen gehuld zijn. Van meet af ook is er de voorkeur voor een bijzondere thematiek, voor de dagen dat het landschap onder sneeuw, regen of nevel een desolate aanblik biedt. Subtiele grijzen met af en toe een kleurig accent zorgen dan voor een fijne schakering binnen een beperkt gamma.

Maar Vogels gaat verder in zijn gedurfde, losse schilderstijl. Gaandeweg bevrijdt hij in een vlotte schetsmatigheid het landschap van zijn laatste objectieve verschijningsvorm. Wat hij schildert is niet langer de werkelijkheid met haar strenge vormen en haar zuivere details. Van het realisme met zijn dwingende zorg om de lijn stapt Vogels over naar een lyrische vertolking van het landschap. De vervoering van de kunstenaar loopt als het ware parallel aan de dromerij van de natuur. Wat nu op zijn doeken komt is iets als de quasi zorgeloze notitie van verre feiten, iets als zacht wiegende muziek waarvan de harmonieën ineenvloeien, vaag en onbestemd, maar ook wellustig. Met het paletmes worden de massa’s aangebracht, zonder duidelijke omtrek, maar niettemin fors en mannelijk, subtiel van kleur. Gewoonlijk hangt daarbij de mist als een scherm tussen de structuur van het landschap en de schilder zelf. Het is duidelijk dat op die manier het beschrijvend element volkomen verdwijnt: het wordt een gissen naar de vormen die door een laag van subtiele tonaliteiten heen iets van hun aanwezigheid verraden.

In de schilderkunst van Vogels die overigens voor Ensor veel heeft betekend, overheerst het gevoel op de hang naar registratie een gevoel van diffuze tederheid en omfloerste droefheid, vormgegeven in een weelderig impasto van vlekken en streken. Door dit tachisme, in België kennelijk een bruikbaar alternatief voor het Franse impressionisme , krijgt het werk van Guillaume Vogels een dichterlijke kwaliteit, fascinerend in zijn onachtzaamheid voor de vorm en weldadig in zijn warm natuurgevoel.

P.B.

• Dit werk maakt deel uit van de kerncollectie van het museum. Het maakt deel uit van de inventarislijst van de schenking door Jules en Irma Dhondt-Dhaenens die werd samengesteld tijdens de raad van bestuur op 03.06.1967.