Fruits of Labour

Fruits of Labour vertrekt vanuit het idee dat elke afbeelding van het landschap vooral een afbeelding van arbeid is. Omdat ‘land’ en ‘arbeid’ politiek als cultureel zwaarbeladen onderwerpen zijn, stelt een kunstwerk dat deze spanning vastlegt, de mogelijkheid van representatie zelf in vraag. Representatie heeft immers naast een esthetische ook een politieke betekenis – de representatie van het landschap is aan beide onderhevig.

Vanaf de 15e eeuw is landschapsschilderkunst gaan gelden als een toonaangevend genre in de beeldende kunst. Het Nederlandse woord ‘landschap’, waar ook het Engelse ‘landscape’ van is afgeleid, betekent niet simpelweg ‘natuur’, maar staat het voor iets dat door menselijke interventie is bepaald en dat zich vanuit een specifiek perspectief voor de kijker ontplooit. Zo bezien is de traditie van landschapsschilderkunst niet alleen een weergave van een (artificiële) idylle, maar ook een genre dat zich leent om te beschouwen wat arbeid is, en hoe dit gelijktijdig mensen en het landschap vormgeeft.

Rond 1900 trokken meerdere kunstenaars vanuit de stad naar Sint-Martens-Latem om een sociale en artistieke belofte vast te leggen die in het platteland en specifiek in het boerenleven besloten lag. Maar waarom deze obsessie met het ‘land’? Voor de schilders die zich hier vestigden, stond het idee van het landschap haaks op dat van de stad, als een remedie tegen de chaos van het stadsleven en ongebreidelde technologische ontwikkelingen. Voor deze schilders had dit landschap een religieuze (of tenminste een morele) lading: het land – en daarmee de boer – komt symbool te staan voor “authenticiteit”: eerlijkheid in hard werken en een sober leven. De verschillende kunstenaarsgroepen die de Leie-streek in beeld brachten, produceerde beelden die bijna arcadisch zijn: het toont een sublimatie van boeren en het land dat zij bewerken. Als het landschap niet onveranderlijk, neutraal of natuurlijk is, dan is ook de afbeelding daarvan dat niet.

Vanuit dat vertrekpunt toont Fruits of Labour hoe arbeid is ingebed in het werk van hedendaagse kunstenaars die naar het landschap kijken, nu het traditionele idee van ‘landschap’ onder toenemende ecologische druk staat en de veranderingen die door toedoen van de mens zijn ingezet, onomkeerbaar worden.